Με δανεική ιστορία έθνος δε γίνεσαι…
Με αφορμή την είδηση για τον δανεισμό των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, όπως ζητήθηκε από την κυβέρνηση για τον εορτασμό των διακοσίων χρόνων από την επανάσταση του 1821, θυμήθηκα την πρόταση για δανεισμό, από πλευράς του Βρετανικού Μουσείου αυτή τη φορά, που είχε γίνει το 2009 με αφορμή τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Ο όρος ήταν: «η ελληνική κυβέρνηση να αναγνωρίσει το δικαίωμα ιδιοκτησίας τους στο Μουσείο». Φυσικά η ελληνική κυβέρνηση είχε απορρίψει την πρόταση.
Πριν χρόνια, όταν είχα επισκεφθεί το Λονδίνο, ένας από τους αδιαπραγμάτευτους σταθμούς του ταξιδιού μου ήταν το Βρετανικό Μουσείο. Σύμφωνα βέβαια με τα εκθέματα, Βρετανικό δεν το λες. Ελληνικό ή για να είμαι δίκαιη Ελληνο-αιγυπτιακό θα έπρεπε να λέγεται. Γιγάντιες αίθουσες, γυμνές, γκρίζες, δίχως ίχνος αλήθειας, υπερηφάνειας ή βαθύτερου συναισθήματος στεγάζουν τα γλυπτά του Παρθενώνα. Εκείνα θαρρείς πως στέκουν θλιμμένα, περιμένοντας υπομονετικά να συνδεθούν ξανά με τη μήτρα της ολότητας που τα γέννησε. Είμαι σίγουρη πως ο θαυμασμός των επισκεπτών απ' όποια χώρα κι αν προέρχονται, ξέρουν δεν ξέρουν την ιστορία των εκθεμάτων, συνοδεύεται από μια πικρή γεύση.
Τα μάρμαρα του Παρθενώνα βρίσκονται στη Γηραιά Αλβιώνα μετά από κλοπή το 1804 από τον Έλγιν, ο οποίος υποστήριζε πως έλαβε φιρμάνι από τον Σουλτάνο για την αποκαθήλωση τους. Οι Τούρκοι σήμερα δεν συμφωνούν ότι συνέβη κάτι τέτοιο. Όπως και να έχει, μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της πατρίδας μας κοσμεί μια ξένη χώρα χωρίς να έχουμε δώσει ποτέ τη συγκατάθεση μας γι' αυτό. Δεν τα ΔΑΝΕΙΣΑΜΕ. Μας τα ΕΚΛΕΨΑΝ. Σαφώς οι συνθήκες της τότε εποχής δεν έφερναν εμπόδια σε τέτοιου είδους συμπεριφορές ή πράξεις. Σήμερα όμως η εξέλιξη, η καλύτερη γνώση της ιστορίας και ο ανώτερος πνευματικός πολιτισμός όφειλαν να διορθώσουν το άδικο και να αποδώσουν στην Ελλάδα αυτό που αδιαμφισβήτητα της ανήκει.
Επίσης αν δεν κάνω λάθος υπάρχει και η Αρχή της Διατήρησης της Ακεραιότητας των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Αλλά τελικά όλα λειτουργούν υπό προϋποθέσεις...
Δεν συμφωνώ με τον τρόπο που τέθηκε τις προάλλες το θέμα για «δανεισμό». Τα κλεμμένα δεν δανείζονται. Επιστρέφονται! Απ' την άλλη, αυτή η κίνηση μπορεί να έχει και θετικό αποτέλεσμα αφού πιστεύω θα πυροδοτήσει εκ νέου συζητήσεις και απαιτήσεις από μέρους μας για ένα τόσο σοβαρό θέμα του πολιτιστικού μας γίγνεσθαι, το οποίο βρίσκεται εν υπνώσει από εποχή Μελίνας.
Τώρα που το σκέφτομαι, γιατί όχι; Ας μας τα «δανείσουν». Μπορεί να κάνουμε κι εμείς χρήση του: «Δανεικά κι αγύριστα».
Μία τους και μία μας!
Γράφει η Ματίνα Κ.Καρελιώτη